BÜYÜKERİKLİ KÖYÜ

Ak Hun İmparatorluğu (Bizans kaynaklarında Eftalit, Çin kaynaklarında Ak Hiung-nu, Hint kaynaklarında ise Sveta-Hūna olarak geçer), dördüncü yüzyılın başlarında Isığ Gölü çevresinde Avarlar’a bağlı yaşarlarken bu yüzyılın ikinci yarısında Maveraünnehir’e ve Toharistan’a yayılmış bir Türk devleti.

 

Batıya doğru ilerlemelerine devam ederek Çin’in kuzeybatısındaki Gobi Çölü’ndenHazar Denizi kenarına kadar yayılan bir devlet kurmuşlardır. Ak Hunlar’ın güneye inen bir kolu da Kabil çevresinde bulunan Kuşanlar’ı yenerek Hindistan’a doğru ilerlemiş ve Hindistan’da bulunan Gupta İmparatorluğu’nun 5. yüzılın sonlarında parçalanmasından sonra 510 yılında İndüs Vadisi’ni ve Ganj Vadisi’ni almışlardır.

 

Fakat Hindistan’daki Ak Hunlar altıncı yüzyılın ilk yarısından sonra tarih sahnesinden çekilerek yerli halk arasında kaybolmuşlardır. Batı Ak Hunları ise, bir taraftan Orta Asya’da hâkimiyeti temin eden Göktürkler’in bir taraftan da İran’da hüküm süren Sasaniler’in arasında kalmışlar, iki taraftan saldıran kuvvetli düşmanları ile başa çıkamayarak 567 yılında yıkılmıştır.

 

Ak Hun İmparatorluğu, Hiung-nu’ların bölünmesinden sonra batıya kayanlar tarafından kurulan bir devlettir. Çağdaş devletleri olan Sasani, Çinli ve Bizanslıkaynaklardan böyle bir devlet olduğu bahsedilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucu bu devletin kurucularının Hun birliğinin bozulmasından sonra Afganistan bölgesine gelen Uar veHun kabileleri, bu bölgedeki yönetim boşluğundan yararlanarak bugünkü Afganistan ve Tacikistançevresinde devlet kurmuşlardır. İlk dönemler Sasaniler ile iyi geçinmişlerdir.

 

Kuzey Hindistan,Pakistan ve Keşmir’e doğru yayılmışlardır. Sasaniler’in iç politikalarına yardımcı olmuşlardır. Fars ve Bizans kaynaklarında Eftalitler olarak geçen bu devletin yönetici ailesinin “Eftal sülalesi” olduğu kanısı yaygındır ancak “Heftal adında bir kağanın sülalesi” olduğunu da söyleyenler de vardır. Fakat Ak Hunlar’ın Orta Asya steplerinden geldikleri kesindir. Çinliler ise bu devlete “Hua” demiştir. Eftalitler ile Türkiye Türkmenlerinden olan Abdallar arasında bağlantı kurulmaktadır.

 

Hakimiyetini, batıda Hirkania’ya (Gurgan, Hazar denizinin güneyi) kadar genişleten bu devlet, beşinci asır ortalarından itibaren Heftal adında yeni bir hükümdar ailesine sahip olmuş (bu ad ilk defa 457’de görülüyor) ve yıkıldığı 567 yılına kadar hem sülale, hem kavim olarak, öteki adlar ve “Ak Hun” adı ile birlikte bu adı da taşımıştır.